Een dorpssmid in verzet

Harmannus van Tellingen

Hoe het begon in 2013

In het boek "Kijk op Grolloo" vinden we bijgaande foto. Hierbij staat de volgende tekst: "Smederij van Hendrik Reinders in 1937, Roelof Geerts, Mans van Tellingen, Hendrik Reinders." Onder Geschiedenisboek vinden ook deze naam, maar dan mist tevens "van" in de naam. In het boek "Grolloo van verleden tot heden" vinden we de foto in het hoofdstuk "Van klompenmaker tot bibliobus". Hier heeft men het echter alleen over de smederij van H. Reinders.

Van woensdag 4 september 2013 dateert het volgende bericht:

Hallo,

Mijn naam is Karla Motzheim. Ik heb misschien een ongebruikelijke vraag, mijn moeder Geziena van Tellingen heeft haar vader verloren in de oorlog. Hij heeft gewerkt bij de smederij van Reinders in Grolloo. Nu zagen we een foto van deze smederij waarop haar vader staat. De vraag is of wij een kopie van deze foto kunnen krijgen en of er wellicht nog meer fotos zijn waarop hij staat. Ik probeer het via jullie, omdat ik ergens moet beginnen,en ik niet weet of er nog iemand van de fam. Reinders eventueel fotos in het bezit heeft en deze zou willen kopieeren. Hij staat vermeld als Mans Tellingen, zijn naam is Harmannus van Tellingen en is geboren op 1-maart-1919.

Ik hoop op een reactie van u.

Met vriendelijke groet,

Karla Motzheim

Onder Geschiedenisboek vinden we "De smederijen van Grolloo". Hierin heb ik de volgende opmerking geplaatst:

De eerste smederij van Hendrik Reinders. Op de foto v.l.n.r. Roelof Geerts, Mans Tellingen en de smid Hendrik Reinders. (foto: fam. Reinders) (Op 4 september 2013 kregen we een bericht per mail van mevrouw Karla Motzheim, kleindochter, dat Mans Tellingen moet zijn Harmanus van Tellingen. - red.)

In het fotoboek "Kijk op Grolloo" heb ik de volgende opmerking onder de foto geplaatst:

Smederij van Hendrik Reinders in 1937, Roelof Geerts, Mans van Tellingen, Hendrik Reinders. (Op 4 september 2013 kregen we een bericht per mail van mevrouw Karla Motzheim, kleindochter, dat Mans van Tellingen moet zijn Harmanus van Tellingen. - red.)

Van Gesinus Lunsing kwam onderstaand bericht binnen:

In de "Asser" van 5 juli 1945 lees ik bij toeval een oproep van de weduwe van Tellingen, Schoonoord D 243. Zij doet een oproep aan uit Duitsland teruggekeerde personen om inlichtingen te verstrekken aangaande Mans van Tellingen, laatst bekende verblijfplaats: kamp "Heidenheim" te Battenauw (in 't duits: Battenau) Duitsland. Door mij gevonden info: Kamp Heidenheim ligt bij de gelijknamige stad in Baaden-Würthenberg. Het was een nevenkamp van Dachau. In Heidenheim zaten hoofdzakeljk politieke gevangenen, ook Nederlanders. Battenau is een stadsdeel van de stad Geislingen, niet ver van Heidenheim, ook in B-W. Misschien heeft Mans in Battenau (dwang)arbeid verricht/moeten verrichten. Ik ga ervan uit dat het hier om de Harmannus (Mans) van Tellingen gaat, over wie kleindochter Karla Motzheim een vraag stelt op de site van "Old Grol" Mans staat op een foto bij/in de smederij van Hendrik Reinders.

Het boek over Mans

Sinds het jaar 2000 wordt in Grolloo eens in de vijf jaar de herdenking op 4 mei gehouden. Voor 2020 stond het verhaal over iemand die in Grolloo werkte voor en tijdens de oorlog, maar nooit terugkeerde, centraal. De herdenking kon op de bedoelde wijze geen doorgang vinden vanwege de beperkingen doot het Corona-virus, verviel de presentatie in de kerk, de stille tocht en de bijeenkomst bij de Vredesboom met muziek- en zangvereniging. Het bedoelde verhaal is in boekvorm verschenen en het boek is gedrukt. De makers hebben het boek op 4 mei 2020 overhandigd aan de nabestaanden. Omdat de maatregelen rond Corona werden nageleefd is dit een heel sober gebeuren geworden. Het organisatiecomité heeft op dat moment besloten in 2021 alsnog het geplande programma uit te voeren.

De aanzet tot het maken van een boek over een verzetsstrijder begon met het digitaliseren van het boek “Kijk op Grolloo”. Na plaatsing op de website oldgrol.nl nam in 2013 de kleindochter van Mans van Tellingen contact op met Bertus Reinders, de maker van de website. Karla Dol, de kleindochter, was op zoek naar informatie over haar opa. Zij speurde op internet en vond een foto met daaronder de namen van de personen op die foto. Daar stond Mans van Tellingen. Zij schreef dat de naam Harmannus moest zijn.

Voor velen in Grolloo, maar ook daarbuiten is het verhaal over Harmannus onbekend. Harmannus, of in het kort Mans, woonde in Schoonoord en werkte als knecht bij smid Hendrik Reinders. Hier werd de foto gemaakt die aanleiding was tot het eerste contact. Die foto uit 1937 heeft 75 jaar na de bevrijding geleid tot een boek over Harmannus. Het verhaal over de mislukte overval in Noord-Sleen, de arrestatie en de eerste reis van Assen naar Vught. Het vervoer naar verschillende kampen in Duitsland is zo goed mogelijk in beeld gebracht. Te werk gesteld in de vliegtuigfabrieken en uiteindelijk naar Bergen-Belsen afgevoerd. Het liep niet goed af met Harmannus. Hij werd 26 jaar en liet vrouw en twee dochters achter.

Het verhaal is tot stand gekomen door de aanzet en inzet van Karla Dol. Zonder het enorme speurwerk van Gesinus Lunsing uit Grolloo was het samenstellen van het relaas over Harmannus niet mogelijk geweest. In mei 2016 is het speurwerk begonnen. Vele reizen heeft hij gemaakt en vele archieven in Nederland en Duitsland doorgespit. Bertus verzamelde informatie via het internet. Nu wist, na vier jaar verzamelen van informatie, de familie van Harmannus eindelijk wat er met hem is gebeurd en welke lijdensweg hij heeft moeten gaan.

In 2022* zal dit verhaal iets toevoegen aan de herdenking in Grolloo. De samenstellers Gesinus Lunsing en Bertus Reinders konden mei 2020 een lange zoektocht afsluiten. Een zoektocht die soms slapeloze nachten veroorzaakte, die je steeds verder meetrok, maar die ook op deze wijze dankbaar kon worden afgesloten. De samenstellers hebben zeker het idee recht te doen aan een jonge man, die op zijn manier probeerde iets tegen de bezetter te ondernemen en die dit niet heeft overleefd. Nergens vinden we een monument met zijn naam. Hoe mooi is het dat er nu een boekwerk met zijn naam verschijnt. Het boek heeft de titel: “Een dorpssmid in verzet, Harmannus van Tellingen, 1919-1945” Na overhandiging aan de familie is het boek te koop gesteld. Het is in een zeer beperkte oplage gedrukt.

Een boek bestellen?

Het boek is in zeer beperkte oplage gedrukt. Dus, zolang de voorraad strekt, kan het boek snel worden geleverd (Nu nog 1 stuks). Het kan uiteraard opnieuw worden gedrukt, maar u begrijpt dat het dan iets langer duurt. Bestelling en levering gaan in onderling overleg. Neem contact met ons op via het contactformulier, maar bellen mag ook. (zie gegevens op het contactformulier)

Wat zijn de kosten?

De boeken zijn voorzien van een hardcover. Het formaat is A4 staand en het papier is 200 gram mat. De pagina's zijn dubbelzijdig full-color uitgevoerd. Door financiële ondersteuning van de gemeente Aa en Hunze en de gemeente Coevorden kunnen we de prijzen laag houden.

• Het boek kost € 19,50.
• Een nieuw exemplaar laten drukken kost bij enkel stuks ongeveer € 30,00. Bij meer stuks neem te prijs snel af.
• Eventuele verpakking- en verzendkosten worden in meerderheid gebracht. Dit is € 7,50. Het boek kan ook na overleg worden afgehaald.

* Het Corona-virus zorgt in 2020 en 2021 voor het stilleggen van veel ondernemingen en zeker alle activiteiten. Vandaar dat in 2023 de draad v.w.b. de aandacht voor Harmannus is opgepakt.