Rondleiding door Grolloo
Familiedag, bedrijfsuitje of zo maar een groep met belangstelling voor het Grolloo van toen? Vraag ons eens naar de mogelijkheden van een Historische Wandeling. Wij hebben een bestaande route, maar kunnen desgewenst aanpassen. Wilt u een koffiestop onderweg (of iets anders natuurlijk) dan kunnen we de route daarop aanpassen. Het is wel zaak ons vroegtijdig te informeren, want onze gidsen maken hier echt tijd voor vrij. Zij vertellen echter graag over hun dorp en wat zich daar allemaal afspeelde.
Vragen staat vrij. En de kosten? Dat hangt helemaal af van hoe u de dag wilt invullen. Per gids is een groep van 20 personen wel maximaal. Het aantal gidsen is beperkt, maar in overleg komen we een heel eind.
De standaardroute is bijna 4 km lang en we zijn dan al snel 2,5 uur onderweg. We wandelen over hoofdzakelijk verharde wegen.
Nieuwsbericht:
Historische wandelroute succes!
De Vereniging voor Volksvermaken organiseerde in samenwerking met Stichting Old Grol een Historische wandeltocht door het dorp. Gidsen vertelden op een 40-tal locaties iets over gebeurtenissen of ontwikkelingen die belangrijk zijn geweest voor Grolloo en omstreken. En daarnaast kwamen nog vele extra zaken voorbij, een beetje afhankelijk van de gids natuurlijk, maar voor de toehoorders interessant en zeker amusant
Na een twee en een half uur zaten we bij CR Gerriie aan de koffie met gebak. We deden als Stichting een oproep donateur te worden en mochten zich voldoende mensen aanmelden, dan zouden wij er voor zorgen dat er bij de kerk een nieuw informatiebord zou komen. Iedereen heeft namelijk kunnen zien dat de oude niet leesbaar meer was.
Wat we hoopten is ook gebeurd en in overleg met de kerkenraad hebben we binnen een week een nieuw informatiebord bij de kerk. Deze keer niet met het logo van de ANWB, maar die van Stichting Old Grol.
Wil je hier meer van weten?
Klik dan hier Project kerk en kerkhof
Ook dit soort activiteiten steunen? Wordt dan ook donateur en we halen vroeger heel dicht bij.
De route die historie zal schrijven
Vredesboom
• 13 mei 1945 gepland
• Fles onder boom met namen
• Canadezen
• Gemeenteraad besluit school te bouwen 1848 aan de Hoofdstraat
• 1882 mogelijke nieuwbouw
• Voorheen school aan de Voorstreek
• Geopend door de hoofdmeester met een korte rede over ’t gewigt van ’t onderwijs voor ’t zedelijk en tijdelijk welzijn.
• Afgebrand op 6 maart 1917
• Afgebroken na de verhuizing van de school in 1987 (afbraak 1989)
• In 2003 is de vlaggenmast teruggeplaatst
Kerk
• Gebouwd in 1835 Zie gevelsteen
• Kosten f 9612,-
• Eerste dominee Cornelis Bolt
• Bevestigd op 19 maart 1854
• Tot 1870 – in Grolloo gestorven en begraven
Het pad naar het kerkhof
• Nu Harry Muskeepad
• Aangelegd nadat de gemeenteraad toestemming had gegeven. De weg was zo modderig dat men met een lijkkist door de pastorietuin moest.
• Herdenkingssteen met de woorden: "Aangelegd 1855. O droogt uw tranen af, Gij, die zo bitter weent, Dit is de weg des doods die ons ten leven leidt".
• In 1896 besloot de raad van de gemeente Rolde één van de brandspuiten naar Grolloo te brengen. Als schuur werd het lijkenhuisje bedacht.
• Oorlogsgraf opgenomen in Liberation Route Europe
Apostelboom
- 12 apostelen – 12 beuken
Apostelboom Grolloo
Meestershoes
• In 1901 is het huis van de Hoofdmeester gebouwd.
Bewoners Meestershoes
1901 --- 1910 Fam. W. Emmens
1910 --- 1918 Fam ..... Meijer
1918 --- 1923 Fam. J. Torensma
1923 --- 1927 Fam. S. Schoppen
1927 --- 1958 Fam. G. Essing
1958 --- 1966 Fam. H. Mellema
1966 --- 1968 Fam .. Binnendijk
1968 --- 1988 Fam. R. Roelfsema
1988 --- 2000 Fam. J. Raas
2000 (12-2) -Fam. H. Meems
Café De Weme
• Een markante kroeg was die van de fam. De Weme
• Veel vergaderingen en uitvoeringen vonden daar plaats
• De concurrentie met Ratering/Hofsteenge was groot
In de volksmond ook wel Café De Wekfles
https://www.oldgrol.nl/de-middenstand2/de-kroegen-van-grolloo
Café De Weme
Schoonloërstraat 8 Van der Wal
Schoonloërstraat 8
• Destijds het huis van meester Van der Wal. Zoon Bé vertelt dat in de oorlog de schijnwerpers van kamp Westerbork zijn slaapkamer verlichten.
Locatie vroegere melkfabriek en korenmalerij
• Vooruitgang zij Ons Doel
• Zuivelhistorie komt in de Voorstreek tot leven
• De toren van de fabriek is in 1978 neergehaald. Op 27 oktober van dat jaar verdween de toren uit het dorpsaanzicht.
• De fabriek is gesloopt ten behoeve van woningbouw.
https://www.oldgrol.nl/zuivelgeschiedenis-grolloo
De Zuiderstraat
• Het deel dat we nu kruisen is van na de 2de WO
• De rode huisjes stammen uit 1949
Op de kaart is te zien dat de Achterstreek (nu deels zuiderstraat en Schoolstraat) naar het oosten doorliep, langs de kerk en het kerkhof de es op.
Schoolstraat brand
- 8 woningen branden geheel af
- In huis nummer 2 ontstond in 1922 de 2de grote brand van Grolloo. Nummer 4 brandde ook en de brand ging verder tot een deel van de Hoofdstraat.
Brandkuil
• Helaas niet goed zichtbaar meer, maar aan de Schoolstraat lag de brandkuil van het dorp. Gevoed met water vanaf het hoogste punt (Voorstreek). Het water stroomde verder richting Het Grolloër- of Amerdiep, een oorsprong van de Drentsche Aa dus. Aan de Middenstreek wijzen we op de restanten van het beekje.
Saksische boerderijen
• Aan de Zuiderstraat vinden we de laatste Saksische boerderijen, gespaard gebleven bij de grote branden in 1915 en 1922, evenals de boerderij aan de Middenstreek.
Achtergat
• De Zuiderstraat heette vroeger Achterstreek en omdat het zo laag was noemde men het on de volksmond Achtergat.
Dwarsdiek
• Voor het huis Zuiderstraat 2 liep vroeger een zandweg richting de Amerweg. Deze weg noemde men Dwarsdiek. (Zie kaart bij Zuiderstraat.)
Blikken kerk
• Aan de Dwarsdiek heeft enige tijd een Blikken Kerk gestaan, een dependance van de Gereformeerde kerk uit Assn. Het verhaal gaat dat de jeugd tijdens de dienst met kiezelstenen op het stalen golfplaten dak gooiden. Erg lang heeft de kerk het niet volgehouden.
Tram
• De trambaan liep langs de Amerweg vanuit het centrum richting Amen. We zullen tijdens de wandeling wijzen op de route.
IJsbaan
• Waar nu huizen staan lag tot enkele jaren terug ijsbaan Het Evenveen, genoemd naar een vroegere veenplas. De nieuwe ijsbaan, een stuk kleiner, zien we later op de route.
https://www.oldgrol.nl/sport-en-spel/ijsvereniging-het-evenveen
• De huidige parkeerplaats van De Berenkuil was vroeger het sportveld van SGO
Vredenheim
• We lopen op de Vredenheimseweg. De naam Vredenheim is vastgesteld in de raadsvergadering van 27 september 1912 op verzoek van mevrouw Lels-Carsten en G.F. Crone
De Berenkuil
• Oorspronkelijk door 4 gemeenten gestichte camping. In 1952 in gebruik genomen.
• Belangrijke landelijke erkenning, goed voor zeker 2000 gasten in het hoofdseizoen.
https://www.oldgrol.nl/de-berenkuil
Openluchttheater
• Het openluchttheater lag vroeger aan de overkant, waar nu een woning staat. Op de plaats van het huidige theater stond het huis De Berenkuil. Dit is in 1984 op de koepel na, afgebrand.
• Bij de ingang zien we een vector of memory van de LRE
https://www.oldgrol.nl/bevrijding/liberation-route-europe
De woning is afgebrand in 1984
https://www.oldgrol.nl/1984
Eswal
• Aan deze kant van het dorp zien we nog restanten van de eswal. Deze wal lag om de gehele es.
• De eswal diende om het zand tegen te houden, afkomstig van de vele zandverstuivingen. Men had zelfs de functie zandheren. Deze heren waren aangewezen om maatregelen te nemen tegen het stuifzand. Dit zand bedreigde de vruchtbare esgronden.
• We lopen even naar de plaquette van de molen van Grolloo
• We wijzen op de nieuwe ijsbaan aan de rechterzijde
• Bij de plaquette vertellen we het verhaal
• Een kleine honderd kinderen maken gebruik van de basisschool.
• Hierin is ook een kinderopvang – voor een deel – ondergebracht.
• Op de plek van de vroegere boerderij De Pol 6 komen 12 seniorenappartementen.
• Deze locatie vindt aansluiting bij het dorpshuis
• Het Markehuis is zo genoemd als zijnde het huis van of voor de Marke Grolloo
• Hiervoor moest een vervallen en zeer oude Saksische boerderij het veld ruimen
• Het Markehuis is gebouwd in 1965 en voorziet in een belangrijke behoefte
• Ten noorden van Amerweg 14 liep de Meulendiek
• De molenaar woonde op dit adres in de toenmalige boerderij
• Tegenover Amerweg 14 werden op 12 april 1945 de Canadese voertuigen opgesteld
• Ten plaatse van Hoofdstraat 8 ongeveer werden de Poolse voertuigen opgesteld
Grote veranderingen door de branden
• De kroeg, zoals we deze nu kennen, stond vroeger op enkele meters van Hoofdstraat 9 in zuidelijke richting. Na de brand van 1915 is deze gebouwd op de huidige locatie.
• Voor de brand van 1915 stonden de rietgedekte boerderijen andersom en dicht tegen elkaar.
• 14 boerderijen gingen in vlammen op.
Voorstreek
• Tram en daarvoor de postkoets (Zie Tram)
https://www.oldgrol.nl/geschiedenisboek/tram-in-het-dorp
• Vroeger wisselde men in Grolloo de paarden – tussen Coevorden en Groningen
• Later lag op deze plaats een spoorwissel. Goederenwagons konden op een zijspoor worden gezet.
• Cuby & Blizzards – Harry Muskee woonde van 1965 tot 1971 in Voorstreek 4 te Grolloo. Muskee is op 26 september 2011 overleden, kort na het laatste optreden tijdens het Groeten uit Grolloo-festival.
• Loop van de tram tussen de boerderijen door
Amerweg
• Op nummer 18 heeft ooit wonderdokter Frankot gewoond.
Wij moeten ons bepalen tot de vermelding, dat de bedoelde persoon zich vooral toelegt op de genezing van rheumatiek en dat zijn geneeswijze bestaat in het leggen van zijn koude hand op het z.g. zieke lichaamsdeel, wat hij magnetiseeren noemt. De diagnose werd, in en enkel geval, gesteld door het langdurig in het licht bekijken vaneen fleschje urine van een geit. Het medisch (?) advies luidde aldus: Nu moet je goed opletten, wat ik zeg. Raad geven doe ik je niet, dat mag niet, maar als ik in jouw plaats stond, deed ik het volgende: Ik nam driemaal daags een eetlepel rundvet en wel ’s morgens 6 minuten voor het eten een lepel vol, ’s middags 10 minuten voor het eten weer een lepel vol en ’s avonds voor het laatste kliekje nogmaals hetzelfde. Als je dat drie weken doet en hier tusschentijds eens komt, och man, dan ben je weer klaar. Denk er om, het rundvet moet eigen gesmolten vet zijn, niet van dat blokvet dat helpt niet. Maak nu je kleeren van boven maar eens los, dan zal ik je behandelen.” Het resultaat wordt niet vermeld.
• Trambaan
• Vector of Memory LRE – verhaal over de bevrijding voor Gerrit van Lochem uit Den Haag. Hij verbleef met zijn gezin de laatste maanden van de oorlog bij de familie Enting. Amerweg 20
• Tussen de Saksische boerderij op nummer 5 en nummer 7 stond vroeger een boerderij. Deze is in de jaren 60 van de vorige eeuw verdwenen.
• Egbert Streuer – wereldkampioen zijspanraces
Al deze informatie en nog veel meer is terug te vinden op de website van Stichting Old Grol. En wanneer je daar toch kijkt, besef dan dat wij het moeten hebben van donateurs.